Orzecznictwo SN: czas pracy pracownika mobilnego

W sytuacji, gdy do wykonywania obowiązków pracowniczych na określonym obszarze konieczne jest przemieszczanie się, do czasu pracy pracownika wlicza się także czas poświęcony na niezbędne przejazdy.

Stanowisko Sądu Najwyższego – świadczenie pracy polega również na przemieszczaniu się

Sąd Najwyższy w opinii wyrażonej w wyroku z 24 lutego 2021 r. (sygn. III PSKP 4/21) zauważył, że w czasie przejazdów pracownik mobilny pozostaje w dyspozycji pracodawcy. Świadczenie pracy polega zatem w tym przypadku na samym przemieszczaniu się, bez którego nie byłoby możliwe wykonanie pozostałych, podstawowych zadań pracowniczych. Obojętne jest przy tym, jakim środkiem transportu pracownik się przemieszcza (własnym, dostarczonym przez pracodawcę, czy publicznym) jak również to, czym się zajmuje w czasie przejazdu (prowadzi samochód, świadczy pracę możliwą do wykonania w czasie przejazdu, czy też odpoczywa).

Wykonywanie obowiązków służbowych w terenie – przejazdy

W omawianej sprawie pracownik zatrudniony był na stanowisku kontrolera systemu ochrony, co wiązało się z wykonywaniem obowiązków służbowych w terenie. Pracownik, wraz ze swoimi współpracownikami, dojeżdżał do miejsc świadczenia pracy (punktów, w których pracowali pracownicy ochrony) i weryfikował sposób wykonywania przez nich obowiązków. Podróże te były dla niego codziennością.

Po rozwiązaniu z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem domagał się on od pracodawcy wypłacenia mu wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, diet, należności za podróże służbowe oraz dodatków za pracę w porze nocnej.

Stanowisko Sądów I i II instnacji

Sąd Okręgowy zasądził na rzecz pracownika wynagrodzenie z tytułu godzin nadliczbowych i pracy w porze nocnej wraz z należnymi odsetkami wskazując, że pracodawca nieprawidłowo ustalił czas pracy, bo nie zaliczył czasu dojazdów między poszczególnymi punktami do czasu pracy.

Sąd Apelacyjny zwiększył zasądzoną na rzecz pracownika kwotę argumentując, że czas pracy w przypadku takiego rodzaju stanowiska powinien być liczony jeszcze szerzej, tj. od momentu wyjazdu z domu, aż do powrotu do domu, a więc łącznie z czasem dojazdu z domu do pierwszego punktu oraz powrotem z ostatniego punktu do domu pracownika.

Skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego

Od powyższego wyroku pracodawca złożył skargę kasacyjną, która została przez Sąd Najwyższy oddalona. Sąd Najwyższy zauważył bowiem, że do czasu pracy pracownika mobilnego wlicza się czas przeznaczony na dojazd do i z poszczególnych miejsc, w których praca jest wykonywana. Co jednak bardzo istotne – Sąd Najwyższy wskazał, że nie ma znaczenia, czy pracownik w czasie takich przejazdów wykonywał czynności związane z pracą, czy na przykład odpoczywał. Istotne jest tylko to, że pozostawał w całym tym okresie w dyspozycji pracodawcy.

Kim jest pracownik mobilny?

Pracownikiem mobilnym jest osoba, która świadczy pracę w różnych miejscach zlokalizowanych na określonym obszarze. W jej przypadku nieodłącznym elementem jest przemieszczanie się pomiędzy punktami, w których wykonuje ona swoje obowiązki Podróże związane z pracą mobilną takiej osoby powinny być więc wliczane do jej czasu pracy, gdyż mają charakter ciągły i powtarzający się.

Pracownik mobilny a pracownik w delegacji

Oznacza to, że w – odróżnieniu od delegacji – podróże pracownika mobilnego nie są czymś sporadycznym i wyjątkowym. Za czas pracy tej osoby należy uznać czas od wyruszenia z miejsca zamieszkania (ewentualnie hotelu) do pierwszego punktu wykonywania pracy. Analogicznie należy traktować powrót do miejsca zamieszkania (hotelu). Ten okres nie może być traktowany przez pracodawcę jako okres podróży służbowej.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracodawca zarządzi, że pracownik rozpoczyna i kończy pracę w jego siedzibie (lub np. biurze zamiejscowym).

Problemy w praktyce

Osobną kwestią pozostają trudności w zakresie kontrolowania i ewidencjowania czasu pracy takiej grupy pracowników, które nierzadko swój finał mają w sądach pracy, podobnie jak analizowana w tym artykule sprawa. Poprzez wdrożenie w zakładzie pracy odpowiednich procedur można jednak w znaczący sposób zminimalizować to ryzyko.

Rozliczanie czasu pracy samo w sobie sprawia wielu firmom szereg praktycznych problemów, których można uniknąć, jeśli dobrze przeanalizuje się specyfikę wykonywanej przez pracownika pracy, i dobierze do niego właściwy system ewidencjonowania i rozliczania. W razie pytań zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami.