Nowe uprawnienie dla rodziców – uzupełniający urlop macierzyński od 19 marca 2025 r.

Od 19 marca 2025 r. wchodzi w życie nowy rodzaj urlopu dla rodziców dzieci wymagających dłuższej hospitalizacji po narodzinach – uzupełniający urlop macierzyński. Uprawnienie to zostanie dodane do Kodeksu pracy na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r., poz. 1871), a uregulowane będzie w nowym przepisie art. 180² KP. Ma ono na celu wyrównanie czasu spędzanego z dzieckiem przez rodziców, niezależnie od stanu zdrowia noworodka.

Kto skorzysta z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego?

Uprawnienia to przysługuje nie tylko matce czy ojcu dziecka, ale także rodzicom adopcyjnym i zastępczym, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów dotyczących daty porodu oraz masy urodzeniowej dziecka. W przeciwieństwie do urlopu rodzicielskiego, uzupełniający urlop macierzyński udzielany jest w jednej części, bez możliwości jego podziału między rodziców.

Uzupełniający urlop macierzyński będzie przysługiwał pracownikom, których dzieci:

1. urodziły się przed 28. tygodniem ciąży lub z masą poniżej 1000 g:

• tydzień dodatkowego urlopu za każdy tydzień pobytu w szpitalu
• maksymalnie 15 tygodni

2. urodziły się między 28. a 37. tygodniem ciąży z masą powyżej 1000 g:

• tydzień dodatkowego urlopu za każdy tydzień hospitalizacji
• maksymalnie 8 tygodni

3. urodziły się po 37. tygodniu ciąży, jeśli hospitalizacja trwała min. 2 dni (od 5. do 28. dnia życia):

• tydzień dodatkowego urlopu za każdy tydzień hospitalizacji
• maksymalnie 8 tygodni

W przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie, przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego należy uwzględnić wagę dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego. Niepełny tydzień pobytu w szpitalu zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia. Przy udzielaniu uzupełniającego urlopu macierzyńskiego tydzień odpowiada 7 dniom kalendarzowym. Za okres korzystania z nowego urlopu przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku – ten okres nie jest uwzględniany w tzw. deklaracji zasiłkowej i nie może być naliczany w wysokości 81,5% podstawy wymiaru zasiłku.

Jak skorzystać z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego?

Aby skorzystać z uzupełniającego urlopu, pracownik musi złożyć wniosek w formie papierowej lub elektronicznej nie później niż 21 dni przed zakończeniem podstawowego urlopu macierzyńskiego. We wniosku należy wskazać datę zakończenia dotychczasowego urlopu oraz określić liczbę tygodni, na jakie ma być udzielony urlop uzupełniający. Pracodawca nie może odmówić jego udzielenia.

Do wniosku należy dołączyć:

• zaświadczenie ze szpitala o tygodniu ciąży, masie urodzeniowej i okresie hospitalizacji,
• oświadczenie o braku zamiaru korzystania z urlopu przez drugiego rodzica.

W przypadku niewykorzystania urlopu uzupełniającego bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim uprawnienie to przepada – nie będzie możliwości wykorzystania go w innym, późniejszym terminie.

Zmiany w dokumentacji pracowniczej

Nowe przepisy wpłyną również na dokumentację pracowniczą i system zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych. Wniosek o uzupełniający urlop macierzyński będzie przechowywany w aktach osobowych (część B), a w zgłoszeniach do ZUS pojawią się nowe kody: 341 (zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu) i 342 (wyrównanie zasiłku).

Przepisy przejściowe

Rodzice dzieci urodzonych przed 19 marca 2025 r. także będą mogli skorzystać z nowego urlopu, jeśli w dniu wejścia w życie ustawy będą przebywali na urlopie macierzyńskim lub urlopie na warunkach macierzyńskiego. W ich przypadku wniosek musi być złożony najpóźniej w ostatnim dniu podstawowego urlopu macierzyńskiego, co oznacza, że już w wypłatach za marzec 2025 r. może pojawić się konieczność rozliczenia nowej absencji. Nowe przepisy nie obejmą jednak osób, które w tym dniu będą już na urlopie rodzicielskim.

Podsumowanie

Nowe przepisy wprowadzają istotne zmiany dla pracodawców, wymagając dostosowania polityki kadrowej do nowych uprawnień rodziców. Warto już teraz przeanalizować wpływ tych zmian na zarządzanie zespołem, aby zapewnić sprawne funkcjonowanie firmy oraz spełnić nowe wymogi prawne przy jednoczesnym wsparciu pracowników w wyjątkowych sytuacjach życiowych.