Badania okresowe a pandemia koronawirusa

Kwestie okresowych badań lekarskich reguluje szczegółowo Kodeks pracy. Dotychczas pracodawcy zobowiązani byli do kierowania pracowników na powyższe badania zanim orzeczenie lekarza medycyny pracy utraciło swoją ważność. Jednakże pandemia COVID-19 w znaczącym stopniu utrudnia terminowe wywiązywanie się z powyższego obowiązku. Na przeszkodzie stanąć może nie tylko nowa organizacja pracy, ale również kwarantanna i ograniczona dostępność lekarzy medycyny pracy. W związku z powyższym ustawodawca wprowadził szereg ułatwień dla firm.

Dotychczasowe regulacje dotyczące badań okresowych

Kodeks pracy wskazuje, że pracodawca jest zobowiązany kierować pracowników na badania z zakresu medycyny pracy, w tym na badania okresowe. Powinny one zostać wykonane na koszt firmy, możliwie w czasie godzin pracy.

Powyższe badania wykonywane są nie częściej niż raz w roku i nie rzadziej niż co 5 lat. Ich częstotliwość zależeć będzie od decyzji lekarza specjalisty, który w orzeczeniu o braku przeciwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku wskazuje okres obowiązywania powyższego dokumentu. Pracodawca zobowiązany będzie zatem do przeprowadzenia kolejnego badania przed upływem terminu oznaczonego w orzeczeniu.

Zawieszenie obowiązku wykonywania badań okresowych na czas epidemii

Regulacje w zakresie okresowych badań lekarskich uległy zmianom 16 grudnia 2020 roku wraz z wejściem w życie przepisów zmieniających (po raz kolejny) tzw. tarczę antykryzysową. Zgodnie z nimi orzeczenia lekarskie wydane w ramach okresowych badań lekarskich, których ważność upłynęła po 7 marca 2020 roku, zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Dodatkowo zawieszono obowiązek wykonywania tych badań na czas trwania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Jednakże pracodawca i pracownik są zobowiązani do niezwłocznego wykonywania okresowych badań lekarskich w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Oznacza to, że przedsiębiorca musi w powyższym terminie skierować pracownika na badania, a także zadbać o uzupełnienie dokumentacji o stosowne orzeczenie lekarskie.

Obowiązkowe uzupełnienie badań po epidemii

Zawieszenie obowiązku wykonywania badań okresowych umożliwi przedsiębiorstwom zachowanie ciągłości pracy pomimo wielu utrudnień w wywiązywaniu się z obowiązków dotyczących badań profilaktycznych. Nie oznacza to jednak, że mogą oni całkowicie zaniechać kierowania pracowników na okresowe badania lekarskie. Należy na bieżąco monitorować rozwój pandemii oraz pojawiające się informacje dotyczące obowiązywania stanu epidemii i zagrożenia epidemicznego. Na pracodawcach nadal będzie ciążyć bowiem obowiązek uzupełnienia wskazanych obowiązków w terminie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania powyższych stanów. Zaniedbania w tym zakresie grozić będą sankcjami.

Autor: Anna Górna – Nowak, radca prawny